Akcja toczy się w 1242 roku. Fabuła rozpoczyna się w chwili przekroczenia wschodnich granic przez krzyżowców. Mieszkańcy Nowogrodu pod wodzą znanego z waleczności księcia Aleksandra Newskiego dzielnie stawiają opór. Dwaj główni bohaterowie to Gawryło Oleksycz i Waśka Busłaj, którzy nota bene są autentycznymi postaciami historycznymi. W filmie na tle wojny, toczy się opowieść o ich miłości do tej samej kobiety, która obiecała swoją rękę temu, kto okaże się lepszy w bitwie. Rusinów z zakonami rycerskimi przedstawiono z drobiazgową skrupulatnością, a kulminacją jest scena bitwy na zamarzniętym jeziorze Pejpus. W połączeniu z niesamowitą muzyką Prokofiewa, wszystko razem robi imponujące wrażenie. Film przez lata nie był emitowany z uwagi na antyniemieckie przesłanki, zdjęcia ukończono bowiem tuż przed podpisaniem paktu Ribbentrop – Mołotow.
